نظام سیاسی اسلام

در جهانی که اندیشه‌های سیاسی غربی بر ساختار فکری جوامع سایه افکنده‌اند و مفاهیمی چون آزادی، دموکراسی و سکولاریسم به معیار سنجش سیاست بدل شده‌اند، شناخت نظام سیاسی اسلام ضرورتی انکارناپذیر است. این دوره با تدریس حجت‌الاسلام الهی‌راد تلاشی است برای بازگرداندن نگاه انسان معاصر به بنیان‌های اصیل تفکر اسلامی و کشف ظرفیت‌های سیاسی و تمدنی نهفته در آموزه‌های دین. استاد با بیانی عالمانه و در عین حال روان، مخاطب را از مبانی معرفتی آغازین تا قله نظریه ولایت فقیه هدایت می‌کند و نشان می‌دهد چگونه نظام سیاسی اسلام در دل توحید و عقلانیت دینی ریشه دارد.
این دوره حاصل سال‌ها پژوهش در حوزه اندیشه سیاسی اسلام و بررسی تطبیقی میان مبانی اسلامی و فلسفه‌های سیاسی مدرن است. در هشت جلسه، مسیر تحول فکری از معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی اسلامی تا فلسفه حکومت، مشروعیت الهی، نقش مردم و نظریه جامع ولایت مطلقه فقیه ترسیم می‌شود. مخاطب در جریان دوره درمی‌یابد که سیاست در اسلام نه امری ابزاری، بلکه تجلی اراده تشریعی خداوند در عرصه اجتماع است. استاد الهی‌راد با بهره‌گیری از آیات قرآن، سیره معصومان و سنت علمی فقهای شیعه، ساختاری منسجم از نظام سیاسی اسلام ارائه می‌دهد که از حیث عقلانیت، عدالت و پویایی، جایگزینی برای الگوهای سیاسی سکولار محسوب می‌شود.

اهداف کاربردی

دوره‌ی نظام سیاسی اسلام با هدف پاسخ‌گویی به یکی از بنیادی‌ترین نیازهای جوامع مسلمان طراحی شده است: فهم مبانی نظری و عملی حاکمیت دینی در عصر جدید. در دنیایی که تفکر غربی سیاست را از اخلاق و دین جدا کرده است، این دوره می‌کوشد مخاطب را به درک عمیق از مفهوم ربوبیت تشریعی خداوند و جایگاه انسان در نظم الهی برساند. نیاز به بازشناسی فلسفه حکومت، تمایز مشروعیت الهی از مقبولیت مردمی، و فهم صحیح از نقش مردم در نظام اسلامی از جمله خلأهای فکری‌ای است که این دوره آن را برطرف می‌سازد. شرکت‌کنندگان در پایان دوره توانایی تحلیل ساختار جمهوری اسلامی ایران را بر مبنای مبانی فکری امام خمینی(ره) و سنت فقهی شیعه خواهند داشت. این آموزش نه‌تنها به کار پژوهشگران علوم سیاسی و طلاب حوزه علمیه می‌آید، بلکه برای هر اندیشمند دغدغه‌مند نسبت به نسبت دین و سیاست، پاسخی منسجم و استدلالی فراهم می‌کند.

مخاطبان دوره

طلاب حوزه‌های علمیه و دانشجویان رشته‌های علوم سیاسی و الهیات
پژوهشگران و اساتید علاقه‌مند به مبانی فکری انقلاب اسلامی
فعالان فرهنگی، مبلغین و نخبگان مذهبی در حوزه اندیشه اجتماعی اسلام
مدیران و برنامه‌ریزان فرهنگی که نیازمند درک مبانی حکومت دینی‌اند
علاقه‌مندان به نقد فلسفه سیاسی غرب و تبیین نظریه اسلامی سیاست

دستاوردهای یادگیری دوره

پس از گذراندن این دوره، مخاطب به یک منظومه فکری روشن در باب سیاست اسلامی دست خواهد یافت. او می‌آموزد که اسلام نه صرفاً مجموعه‌ای از احکام عبادی، بلکه نظامی جامع برای هدایت انسان در عرصه فردی و اجتماعی است. شرکت‌کننده توان تحلیل و نقد مبانی سکولاریسم، اومانیسم و لیبرالیسم را پیدا می‌کند و درک می‌کند که توحید تنها باور اعتقادی نیست، بلکه بنیاد شکل‌گیری قانون و سیاست در جامعه اسلامی است. در این مسیر، مفاهیم عقلانیت دینی، مشروعیت الهی، عدالت سیاسی، ولایت فقیه و جایگاه مردم در حکومت برای او از حالت انتزاعی خارج شده و به فهمی کاربردی و تمدنی تبدیل می‌گردد.

چه چیزی می‌آموزید؟

مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی در اندیشه سیاسی اسلام
مفهوم توحید در ربوبیت تشریعی و تأثیر آن بر قانون‌گذاری دینی
نسبت میان دین، جامعه و سیاست و نقد اندیشه «اسلام سکولار»
فلسفه حکومت و تحلیل دوگانه مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی
نقش مردم در نظام اسلامی و حدود اختیارات آنان در اداره جامعه
تعریف و تبیین نظریه ولایت فقیه بر پایه عقل و نقل
بررسی روایات کلیدی از جمله مقبوله عمر بن حنظله و توقیع امام زمان(عج)
مفهوم ولایت مطلقه فقیه و مرزبندی آن با استبداد و دیکتاتوری
تحلیل تاریخی و فقهی اندیشه ولایت از شیخ مفید تا امام خمینی(ره)
شناخت نسبت میان اسلامیت و جمهوریت در ساختار جمهوری اسلامی

وجه تمایز دوره

ویژگی ممتاز این دوره، رویکرد نظام‌مند و مبنایی آن به سیاست اسلامی است. برخلاف بسیاری از مباحث عمومی که صرفاً به بیان احکام یا توصیه‌های اخلاقی بسنده می‌کنند، حجت‌الاسلام الهی‌راد در این مجموعه از بنیاد فلسفی اندیشه اسلامی آغاز کرده و گام‌به‌گام تا سطح ساختار حکومت و نقش ولی‌فقیه پیش می‌رود. او با تکیه بر عقل برهانی و نقل معتبر، نظریه سیاسی اسلام را نه در قالب شعار، بلکه به‌صورت منطقی و استدلالی تبیین می‌کند. این شیوه موجب می‌شود مخاطب به جای حفظ مفاهیم، در مسیر فهم و استنباط قرار گیرد.
منابع دوره ترکیبی از آیات قرآن، روایات معتبر، متون فلسفی و آثار فقهی بزرگان همچون شیخ مفید، شیخ طوسی، ابن‌ادریس حلی، محقق کرکی و صاحب جواهر است. به‌کارگیری این منابع اصیل، پشتوانه‌ای علمی برای مباحث ایجاد کرده و ارتباطی زنده میان فقه سنتی و اندیشه سیاسی معاصر برقرار می‌سازد.
از حیث روش آموزشی، دوره با ساختار منظم هشت‌جلسه‌ای طراحی شده است؛ از «مبانی اندیشه اسلامی» تا «ولایت مطلقه فقیه». هر جلسه بر پایه جلسه پیشین بنا شده و انسجام فکری کاملی میان مباحث وجود دارد. سبک تدریس استاد، مبتنی بر گفتار تحلیلی و استدلالی است و از تکرار کلی‌گویی‌ها پرهیز می‌کند. ایشان با مثال‌های روشن، مقایسه با نظام‌های فکری غرب، و ارجاع به قرآن و سیره اهل‌بیت(ع)، پیوندی میان فهم نظری و واقعیت اجتماعی برقرار می‌سازد.
تعامل با مخاطب نیز از ویژگی‌های برجسته این دوره است. پرسش‌های بنیادین درباره نسبت عقل و وحی، جایگاه مردم در حکومت، و حدود ولایت فقیه با نگاهی نقادانه مطرح و پاسخ داده می‌شود. در نتیجه، مخاطب نه صرفاً شنونده، بلکه درگیر در فرایند تفکر و بازسازی ذهنی خود درباره سیاست دینی خواهد شد.
از دیگر وجوه تمایز این آموزش، ترکیب نگاه فلسفی و فقهی است. استاد الهی‌راد برخلاف بسیاری از رویکردهای تک‌ساحتی، اندیشه سیاسی اسلام را نه صرفاً فقهی و نه صرفاً فلسفی، بلکه تلفیقی از هر دو می‌داند. در این چارچوب، عقل و نقل مکمل یکدیگرند و سیاست اسلامی، امتداد طبیعی توحید و عدالت الهی در جامعه است.
در پایان، دوره «نظام سیاسی اسلام» با نگاهی دقیق به تجربه انقلاب اسلامی ایران، نشان می‌دهد که نظام ولایت فقیه نه صرفاً نظریه‌ای تاریخی، بلکه مدلی کارآمد برای تحقق عدالت، معنویت و کرامت انسانی در عصر مدرن است. این نگاه جامع، علمی و در عین حال کاربردی، دوره را به مرجعی متمایز برای پژوهشگران، اندیشمندان و دغدغه‌مندان عرصه سیاست دینی تبدیل می‌کند.